เทพเจ้าอียิปต์

เทพเจ้าอียิปต์

1.เทพเกบ เป็นเทพแห่งผืนดินมีน้องสาวคือเทพีนัตมีโอรสธิดา 5 พระองค์คือ เทพโอสิริส เทพโฮรุสหรือเทพฮาร์มาคิส เทพเซต เทพีไอซิส และเทพีเนปธิส เป็นเทวกษัตริย์ต่อจากเทพชู พระบิดา มีทั้งตำนานที่เล่าว่าพระบิดาสละราชสมบัติให้และเทพเกบเป็นผู้ชิงบัลลังก์

2.เทพชู เป็นเทพแห่งลม ถือว่าเป็นเทพที่เทพราสร้างขึ้นเป็นองค์แรก พระชายาคือเทพีเตฟนุต มีโอรสธิดาคือเทพเกบ (เทพแห่งดิน) กับเทพีนัต (เทพแห่งฟ้า) ทรงเป็นผู้แยกฟ้าและดินออกจากกัน บางตำนานกล่าวว่าเมื่อเทพรากลับสวรรค์ได้ตั้งให้เทพชูเป็นเทวกษัตริย์ครอง โลกอยู่ระยะหนึ่งก่อนจะสละตำแหน่งให้เทพเกบพระโอรส

3.เทพีเตฟนุต เป็นเทพีแห่งฝนและความชุ่มชื้น เป็นชายาของเทพชู มีโอรสธิดาคือเทพเกบและเทพีนัต ทรงเป็นดวงตาของสุริยเทพรา ลักษณะเป็นหญิงสาว พระเศียรสวมวงสุริยะหรือหน้ากากสิงโต

4.เทพีนัต เป็นน้องสาวของเทพเกบ มีโอรสธิดา 5 องค์คือ เทพโอซิริส เทพฮอรัสหรือเทพฮาร์มาคิส เทพเซต เทพีไอซิส และเทพีเนปธิส เป็นเทพีแห่งท้องฟ้า ลักษณะเป็นหญิงที่ทูนหม้อน้ำไว้บนศีรษะหรือหญิงเปลือยที่นอนคว่ำครอบโลกไว้

5.เทพนุน เป็นเทพแห่งน้ำ ได้รับการยกย่องให้เป็นเทพอาวุโส ถือกำเนิดในช่วงสร้างโลก พระชายาคือเทพีนาอูเนต เป็นเทพที่คอยให้คำแนะนำแก่เทพรา ลักษณะเป็นชาย เศียรเป็นกบ แมลงปีกแข็งหรืองูใหญ่ โผล่ขึ้นจากน้ำเพียงเอว ชูพระกรขึ้นเหนือเศียร

6. เทพรา เป็นเทพแห่งดวงอาทิตย์ในตำนานเทพเจ้าแห่งไอยคุปต์ของอียิปต์โบราณสัญลักษณ์ของเทพราคือวงกลมหนุนอยู่บนเรือ แต่ส่วนมากมักเป็นมนุษย์ พระเศียรเป็นนกเหยี่ยว เชื่อว่าถือกำเนิดมาจากแม่น้ำแห่งเทพนุน กายล้อมรอบด้วยกลีบดอกบัว ทุกวันเมื่อเข้าสู่ราตรีกาล เทพราจะกลับมาบรรทมในดอกบัวนี้ สัญลักษณ์ของพระองค์เป็นนกศักดิ์สิทธิ์ เรียกว่า นกเบนนู (Bennu bird) เกาะที่ยอดพีระมิด ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งแสงอาทิตย์เทพราเป็นดั่งบิดาแห่งมวลมนุษย์และสรรพสิ่งทั้งหลาย ทรงสร้างเทพชู เทพแห่งลม เทพีเตฟนุต เทวีแห่งสายฝน เทพเกบ เทพแห่งปฐพี เทพีนัต เทวีแห่งท้องฟ้าและ เทพฮาปี เทพแห่งแม่น้ำนิลนาม เทพรามีหลายพระนามด้วยกันคือ ในตอนเช้ามักถูกเรียกว่า เฆปรี (Khepri) หรือ เฆเปรา (Khepera) เรียกว่าราในตอนกลางวัน และตุม (Tum) หรืออาตุม (Atum) ในตอนเย็น  เทพรา จะเสด็จออกจากเมืองเฮลีโอโปลิสพร้อม กับเหล่าเทพเจ้า โดยใช้เรือสุริยันเป็นยานพาหนะ เพื่อตรวจเยื่ยมราษฎรในแคว้นทั้ง 12 แคว้น ทำให้เกิดแสงอาทิตย์ตลอด 12 ชั่วโมงใน 1 วัน และในเวลากลางคืนพระองค์จะท่องไปในแดนมตภพดูอัตจากฝั่งตะวันตกไปฝั่งตะวัน ออก และมีตำนานเกี่ยวกับเทพราอีกมากมาย แต่ก่อนเทพราจะมีเฉพาะฟาโรห์เท่านั้นที่สักการะได้

7.เทวีเสลเคต เป็นหนึ่งในเทพของ ตำนานเทพเจ้าแห่งไอยคุปต์  เทวีเสลเคต (Selket) หรือเสร์คูเอต (Serquet) เทวีแมงป่อง มีชื่อเสียงขึ้นมาโดยราชาแมงป่อง กษัตริยก่อนราชวงศ์ พระนางเกี่ยวข้องกับความอุดมสมบูรณ์ เพราะพระนางเป็นหนึ่งในเทวีผู้พิทักษ์ต้นน้ำทั้งสี่แห่งแม่น้ำนิล หน้าที่ของเทวีเสลเคตคือ เป็นคนเฝ้างูอาโปฟิส ศัตรูของเทพราที่ถูกมัดและขังไว้ใต้พิภพ พระนางเป็นชายาของเทพเนเฆบคาอู (Nekhebkau) เทพแห่งงูใหญ่ มีแขนเป็นมนุษย์ ซึ่งบางครั้งก็ถือว่าเป็นหนึ่งในเหล่าปีศาจซึ่งอาศัยอยู่ใต้โลก กล่าวกันว่าเทวีเสลเคตถูกมัดด้วยโซ่จนสวรรคต แต่พระสวามีของเธอบางครั้งก็เป็นเทพที่ดี คอยให้อาหารแก่วิญญาณของผู้ตาย ถ้าในกรณีนี้ เทวีเสลเคตก็เป็นเทวีที่ดีด้วย  โดยปกติแล้วเทวีเสลเคตจะช่วยเทวีไอสิสทำพิธีศพเทพโอสิริสและเป็นผู้ช่วยคอยดูแลเทพโฮรุส พระนางจะประทับยืนอยู่กับเทวีอีสิสตรงปลายโลงศพ และเป็นเทพ 1 ใน 4 ที่ประจำที่ไหเก็บเครื่องในมัมมี่ที่เก็บลำไส้   เทวีเสลเคตมีสัญลักษณ์เป็นมนุษย์ ศีรษะเป็นแมงป่อง หรือกายเป็นแมงป่อง ศีรษะเป็นมนุษย์ บางครั้งก็เป็นเช่นเดียวกับเทวีไอสิส หรือปกป้องผู้ตายด้วยปีกที่แขนของนาง

8.เทพอาตุม เป็นสุริยเทพสมัยก่อนราชวงศ์ และเป็นเทพดั้งเดิมของเมืองเอธีโอโปลิส ลักษณะในตำนานใกล้เคียงกับสุริยเทพรา กำเนิดจากน้ำหรือจากเทพนุน ลักษณะเป็นชายชรามีหนวด

9.เทพอานูบิส คือหนึ่งในเทพของ ตำนานเทพเจ้าแห่งไอยคุปต์  เทพอานูบิสเป็นพระโอรสของเทวีเนฟทิส และเทพโอซิริส ทรงมีสัญลักษณ์เป็นสุนัขไนสีดำเพราะออกหากินเวลากลางคืน ซึ่งเป็นสัตว์ในทะเลทรายใกล้สุสาน ทรงได้รับความเคารพมากในไอยคุปต์โดยเฉพาะในทะเลทรายแห่งตะวันตกที่เรียกว่า บ้านแห่งความตาย  ทรงเคยเป็นเทพแห่งความตายมาก่อนเทพโอซิริสและเป็นเทพแห่งความตายสำหรับ ฟาโรห์องค์แรก เทวีไอซิสทรงเลี้ยงพระองค์มาดั่งลูกในไส้ เมื่อโตขึ้นเทพอานูบิสจึงเป็นผู้ปกป้องพระนาง  พระองค์เป็นผู้เสาะหาน้ำมันหอมหรือยาที่หายากในการทำมัมมี่ศพเทพโอซิริ สร่วมกับเทวีไอวิสและเทวีเนฟทิสพระมารดา จากนั้นพระองค์จะทำพิธีศพให้เทพโอซิริส พิธีที่พระองค์ทรงคิดขึ้นนั้นเป็นรูปแบบพิธีการฝังศพในเวลาต่อมา

มีความเชื่อว่าเทพอานูบิสมีบทบาทอย่างมากมายหลายประการ ยกตัวอย่าง เช่น

- ทรงเป็นผู้ช่วยในการดองศพให้ถูกต้อง และสร้างองค์ประกอบขึ้นมาใหม่*

- ทรงเป็นผู้รับมัมมี่ในหลุมศพเป็นการเปิดพิธีกรรม

- ทรงเป็นสื่อกลางในการนำวิญญาณไปที่สนามแห่งของขวัญจากฟ้า โดยใช้มือปกป้องมัมมี่

ที่สำคัญที่สุดคือ ทรงเป็นผู้ช่วยในการชั่งวิญญาณ โดยเป็นผู้ดูตาชั่งอย่างละเอียดโดยมีขนนกเป็นเครื่องวัดถ้าขนนกเอนขึ้นแปล ว่ามีความผิดมาก ถ้าคนนกเอนลงถือว่ามีความดีมาก ส่วนเทพทอทจะเป็นผู้บันทึกการตัดสิน เมื่อถือว่าวิญญาณนั้นบริสุทธิ์แล้ววิญญาณจะไปเข้าเฝ้าเทพโอซิริส เพื่อพิพากษาให้ไปสู่ในโลกแห่งวิญญาณใหม่ หากไม่บริสุทธิ์จะถูกลงโทษอย่างโหดร้าย  เทพอานูบิสมีสัญลักษณ์เป็นชาย มีศีรษะเป็นสุนัขในหรือเป็นสุนัขคอยติดตามเทวีไอซิส หรือเป็นสุนัขจิ้งจอก หรือสุนัขชูคอหมอบอยู่ที่ฐานหรือบนหลุมศพ

10.เทพอามอน เป็นสุริยเทพพระองค์หนึ่งและเป็นเทพประจำเมืองธีบิส มักขนานามรวมกับเทพราเป็นเทพอามอน-ราหรืออามุน-รา ชาวกรีกเชื่อว่าเทพองค์นี้คือเทพซีอุสของพวกเขา เป็นชายทรงชุดฟาโรห์ ทรงมงกุฏทำด้วยขนนก สัญลักษณ์คือห่านและแกะ พระชายาคือเทพีมัตซึ่งเป็นเทพีแห่งท้องฟ้าและนกแร้ง มีพระโอรสคือเทพคอนซูซึ่งเป็นเทพแห่งดวงจันทร์และการพนัน

11.เทพอาเตน เป็นสุริยเทพพระองค์หนึ่ง ได้รับการนับถือมากในสมัยฟาโรห์อเมนโฮเตปที่ 4 ที่ต้องการเปลี่ยนให้ชาวอียิปต์นับถือเทพอาเตนเพียงพระองค์เดียว ทรงเปลี่ยนพระนามของพระองค์เป็นอเคนาเตนและสร้างเมืองอเคทาเทนเป็นเมืองหลวงใหม่ถวายแด่เทพเจ้าพระองค์นี้

12.แอเมนโฮเทป หรือ แอเมนโฮเทปที่ 3 เป็นหนึ่งในมนุษย์เทพของ ตำนานเทพเจ้าแห่งไอยคุปต์ เป็นอัครเสนาบดีแห่งอียิปต์โบราณ แอเมนโฮเทป (Amenhotep) เป็นบุตรชายของฮาปู (Hapu) เป็นอัครเสนาบดีที่ราชสำนักของฟาโรห์แอเมนโฮเทปที่ 3 ในราชวงศ์ที่ 18 เขาคือหัวหน้าทางการทหาร แต่ก็เป็นสถาปนิกในการก่อสร้างสิ่งต่างๆหลายอย่าง  แอเมนโฮเทปได้รับความเคารพเนื่องจากเป็นสัญลักษณ์ของเนื้อแท้ประเพณี เป็นชายผู้มีความรู้ปรากฏในหนังสือศักดิ์สิทธิ์ทุกเล่ม และเป็นเช่น เทพธอธ ผู้เลิศเลอ เขาเป็นที่ปรึกษาที่สุขุมและเขียนหนังสือมายิกซึ่งแสดงให้เห็นถึงลักษณะตาม ธรรมชาติของเทพธอธ  แอเมนโฮเทปที่ 3 ได้สร้างรูปปั้นของเขาในวัดประจำของเขาที่คาร์นัค และสร้างหลุมฝังศพสำหรับความเป็นนิรันดร์บนฝั่งแม่น้ำนิลตะวันตกที่เมืองงเธ เบส ฟาโรห์ปโตเลมีที่ 4 สร้างวัดที่เมืองเดอีร์-เอล-เมดีนา (Deir el-Medina) รอบๆหลัมฝังศพของแอเมนโฮเทป  ในวัดนี้ แอเมนโฮเทปและอิมโฮเทปจะได้รับการสักการะร่วมกัน แอเมนโฮเทปเกี่ยวข้องกับเทพโอสิริสและอามอน-ราเป็นพิเศษ มีสัญลักษณ์เป็นมนุษย์มีหนวด ถือม้วนกระดาษปาปิรุสอยู่

13.อิมโฮเตป (Imhotep) เป็นหนึ่งในมนุษย์เทพของ ตำนานเทพเจ้าแห่งไอยคุปต์  อิมโฮเตป เป็นอัครเสนาบดีของฟาโรห์โจเซอร์ (Djoser) ฟาโรห์องค์แรกหรือคนที่ 2 ของราชวงศ์ที่ 3 มีเมืองหลวงอยู่ที่เมืองเมมฟิส เป็นคนแรกที่บันทึกประวัติศาสตร์ของชาวไอยคุปต์ไว้ มีชื่อเสียงโด่งดังในความสามารถหลายอย่าง ทั้งเป็นนักเขียน เป็นหมอ เป็นนักบวชที่เรียนรู้หลักคำสอนของเฮลีออโปลีเทนและเป็นผู้ที่ค้นพบหลักวิชาดาราศาสตร์และสถาปัตยกรรม  ความฉลาดปราดเปรื่องของอิมโฮเตปทำให้ประชาชนเชื่อถือว่าเขาเกี่ยวข้องกับเทพองค์สำคัญ อย่างเช่น เทพปตาห์และเทพธอธ  ชาวไอยคุปต์ทุกสมัยรู้จักผลงานทางด้านสถาปัตยกรรมของอิมโฮเตปในนามของปิรามิดขั้นบันไดหรือมาสตาบาแห่งโจเซอร์ที่ซักการา ใกล้ๆกับเมืองเมมฟิส พีระมิดชนิดนี้สร้างจากก้อนหินปูนที่นำมาจากเมืองตูรา (Tura) บนริมฝั่งตะวันออกของแม่น้ำไนล์ เป็นพีระมิดแห่ง แรกที่ก่อสร้างด้วยหินล้วนๆ มีลักษณะเป็นขั้นบันไดขนาดใหญ่สำหรับกษัตริย์ขึ้นไปบนท้องฟ้า แวดล้อมด้วยวิหารที่ใช้สำหรับประกอบพิธีกรรมและสถานที่เฉลิมฉลองของกษัตริย์ มากมาย  สัญลักษณ์ของอิมโฮเตปเป็นนักบวชโกนศีรษะ นั่งหรือคุกเข่าบนม้วนกระดาษพาไพรัส บางครั้งก็สวมกระโปรงยาวอย่างนักบวช ม้วนกระดาษปาปิรุสแสดงถึงแหล่งของความรู้ ส่วนการแต่งกายอย่างนักบวชนั้นเป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์ทางศาสนา

14.เทพโอซีริส (Osiris) คือหนึ่งในเทพของ ตำนานเทพเจ้าแห่งไอยคุปต์ เทพแห่งเกษตรกรรม โบราณ ซึ่งผู้นับถือมาจากซีเรีย (Syria) เป็นพระโอรสองค์แรกของเทพเกบและเทวีนุต ทรงเกิดที่เมืองธีบส์ (Thebes) เมื่อประสูติ มีเสียงร้องดังเข้าไปถึงในวิหารร้องว่า กษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่และเพียบพร้อมได้ประสูติแล้ว หรือเจ้าผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดได้เข้ามาสู่แสงสว่างแล้ว  กล่าวกันว่าเทพโอซีริส และเทวีไอซิสตกหลุมรักกันตั้งแต่ยังอยู่ในครรภ์ บางกรณีก็กล่าวว่าทั้งสองพระองค์ทรงอภิเษกกัน และเทพโอซีริสได้บัลลังค์จากเทพเกบผู้เป็นบิดา ตามตำนานของเทพโอซีริส พระองค์ได้สอนศิลปวิทยาการทั้งหลายแก่มวลมนุษย์ โดยมีเทพธอธเป็นผู้ช่วย ในช่วงที่เทพโอซีริสไม่อยู่นั้น เทพเซ็ตซึ่งเป็นพระอนุชาคิดกบฏ อยากได้บัลลังค์และตัวเทวีไอซิส ทั้งยังต้องการเปลี่ยนกฎระเบียบใหม่ แต่เทวีไอซิสรู้ทันทุกครั้ง ครั้งเมื่อเทพโอซีริสเสด็จกลับมาไม่นาน เทพเซ็ตและอาโส (Aso) ราชินีแห่งเอธิโอเปียและกบฏอีก 72 คน ได้ร่วมกันล้มล้างเทพโอซีริสจนสำเร็จ ร่างของเทพโอสซีริสถูกสับเป็นชิ้นๆโยนลงแม่น้ำไนล์ เทวีไอซิสพยายามค้นหาจนพบแล้วใช้พลังมายิกของพระนางร่วมกับความช่วยเหลือของเทพธอธ เทวีเนฟธีส เทพอานูบิสและเทพฮอรัส ทำให้เทพโอซีริสซึ่งได้เดินทางไปยังโลกแห่งความตายหรือมตภพดูอัตแล้วกลับมา มีชีวิตอีกครั้ง แต่พระองค์อยากปกครองโลกแห่งความตายมากกว่า ดังนั้นจึงยกราชสมบัติให้เทพฮอรัสผู้เป็นโอรสแทน  สัญลักษณ์ของพระองค์มักเป็นชาย ประทับยืนอยู่หรือประทับนั่งบนบังลังค์ หรือวาดเป็นมนุษย์กำลังลุกจากแท่นตั้งศพ หรือเป็นกษัตริย์พระหัตถ์โผล่ขึ้นมาจากผ้าพันมัมมี่ ถือแส้เป็นสัญลักษณ์ของอำนาจสูงสุด พระวรกายเป็นสีแดงแสดงถึงพื้นดิน หรือสีเขียวที่แสดงถึงพืชพันธุ์ ทรงสวมมงกุฏสีขาวแสดงถึงไอยคุปต์ตอนบน และมีขนนกสีแดงสองเส้นแห่งเมืองบูสีริส(Busiris) ประดับอยู่ บางครั้งจะสวมวงสุริยะและเขาสัตว์

15.เทวีไอซิส  เป็นหนึ่งในเทพของ ตำนานเทพเจ้าแห่งไอยคุปต์ สัญลักษณ์ของเทวีไอซิสมีลักษณะเป็นเทพี บางครั้งมีปีก เครื่องทรงศิราภรณ์เป็นรูปบัลลังก์คล้ายขั้นบันได

16.เทพฮอรัส คือหนึ่งในเทพของ ตำนานเทพเจ้าแห่งไอยคุปต์ ผู้เป็นพระโอรสของเทพโอซีริส และเทวีไอซิสและเป็นพระสวามีของเทวีฮาธอร์ ทรงเป็นเทพที่เกิดจากการรวมกันของเทพนกเหยี่ยวและเทพแห่งแสงสว่าง มีพระเนตรขวาเป็นดวงอาทิตย์และพระเนตรซ้ายเป็นดวงจันทร์ ซึ่งเป็นเพราะขณะที่สู้กับเซทนั้นถูกกัดที่ตาซ้ายจนหมองมัว  สัญลักษณ์ของเทพฮอรัสคือเป็นมนุษย์ที่มีศีรษะเป็นนกเหยี่ยว ทรงสวมมงกุฎสองชั้นหรือแกะสลักเป็นรูปวงสุริยะมีปีกอยู่ที่รั้ววิหารประจำ พระองค์ หรือคือนกเหยี่ยวกำลังบินอยู่เหนือการสู้รบของฟาโรห์ ที่อุ้งเล็บมีแส้แห่งความจงรักภักดีและแหวนแห่งความเป็นนิรันดร์อยู่ เทพฮอรัสมีพระนามมากมายตามท้องที่ที่สักการะและความเชื่อ เช่น เทพฮาโรเอริส (Haroeris) ฮอรัส เบฮ์เดตี (Horus Behdety) ฮาราเคต ฮาร์มาฆิส (Harmakhis) และ ฮาร์สีเอสิส (Harsiesis)

17.เทวีฮาธอร์ เป็นธิดาของเทพรา และเป็นชายาของเทพฮอรัส เป็นเทพีแห่งความรัก ความสุข การแต่งงาน การเต้นรำ และความงดงาม สัญลักษณ์ของพระนาง คือ วัว มีความเกี่ยวข้องกับเทพีเซคเมต เทพีนางสิงโต

18.เทพเซต  เป็นเทพแห่งความแห้งแล้ง พายุ ทะเลทราย ความวุ่นวาย ชั่วร้าย โหดเหี้ยม และสิ่งที่ไม่ดี เซตเป็นลูกคนที่ 3 ของเทพีนัต เซตอิจฉาเทพโอสิริสผู้พี่ จึงคิดกำจัดโอสิริสเพื่อเป็นฟาโรห์แทน หลังจากโอสิริสกลับจากการประพาสต้น เซตได้จัดงานฉลองครั้งใหญ่และให้ลูกน้องปลอมตัวเป็นคณะละครสัตว์ ได้นำหีบมาใบหนึ่ง และเซตประกาศว่าเป็นหีบที่เทพราประทานใครเข้าไปได้คือผู้มีบุญาธิการ แต่หีบทำโดยราชินีอาโส มเหสีของเซต ที่ลงตัวกับโอสิริส พอโอสิริสเข้าไปทหารของราชินีอาโสก็หั่นหีบเป็นชิ้นๆและนำโลงไปลอยอังคาร จากนั้นเซตก็แกล้งทำเป็นโดนอาโสหลอก จึงประหารอาโสพร้อมกับกบฏ ทั้งหมดเป็นไปตามแผนของเซต เซตปลดไอสิสออกจากตำแหน่งมเหสี และ ได้อภิเสกสมรสกับเทพีเนฟทิส พอเทพฮอรัสรู้ความจริงก็มาสู้กับเซต เซตกัดฮอรัสจนตาซ้ายหมองมัว แต่ฮอรัสก็ฆ่าเซตสำเร็จ  เซตมีตัวเป็นคน หน้าเป็นสัตว์หน้าเกลียด เช่น หนู บ้างก็ว่าเป็นหมาป่าตัวสีขาวตาแดง เซตได้รับการยกย่องว่าเป็นเทพสงคราม ในสมัยฟาโรห์ เซติ